Podróże wycinanek to projekt, który ma na celu uwolnienie z przestrzeni magazynowych papierowych dzieł rąk ludzkich. Prezentowane przez nas wycinanki powstały na przestrzeni lat 2003–2018. Stworzona z nich ekspozycja została predestynowana do promowania artystów-wycinankarzy oraz idei Konkursów Sztuki Ludowej.
Konkursy, o których mowa wyżej, na stałe wpisały się już w harmonogram działania Muzeum Częstochowskiego. Co trzy lata instytucja staje się ogólnopolskim centrum twórczości ludowej. Przez kilka ostatnich edycji mocno skupiliśmy się na wycinankach w ich formie tradycyjnej i inspirowanej. Podróże wycinanek kończą ten wyjątkowy, niezwykle delikatny i precyzyjny okres w historii Konkursów. Chcemy wrócić do innych dziedzin, a przy okazji pokazać Wam, co udało się nam zgromadzić w zbiorach przez ostatnie lata.
Poniżej prezentujemy skróconą historię Konkursów Sztuki Ludowej
2000
I Konkurs Sztuki Ludowej
111 twórców, 360 prac
dziedziny: tkactwo, hafciarstwo, koronkarstwo, plastyka obrzędowa, kowalstwo, malarstwo, zdobnictwo, snycerka, plecionkarstwo, rzeźba, bednarstwo, rymarstwo, wyroby metalowe ozdobne elementów stroju ludowego oraz współczesne wykonanie tradycyjnych instrumentów ludowych i zabawek
Nagrody:
Grand Prix – Bogusław Ziółko za zestaw prac – elementy stroju grupy kolędniczej HERODY, Kazimierz Wawrzyk za pas do stroju cieszyńskiego techniką filigranu cieszyńskiego
20 równorzędnych wyróżnień. W ocenie jurorów taki werdykt świadczył o wysokim poziomie
2003
II Konkurs Polskiej Sztuki Ludowej
90 twórców, 417 prac
dziedziny: rzeźba, malarstwo, tkanina, haft, koronka, garncarstwo, plastyka obrzędowa, pieczywo obrzędowe, wycinanka, kwiaty i pająki z bibuły, biżuteria, plecionkarstwo, snycerka oraz instrumenty muzyczne.
Nagrody:
Nagroda Prezydenta Miasta Częstochowy – Józef Chełmowski za cykl obrazów Siedem Archaniołów oraz Filomena Krupowicz za tkaninę dwuosnowową Wesele
I nagroda – Alicja Kochanowska za tkaninę, Kazimierz Wawrzyk za biżuterię, Stanisława Betyna, Regina Hoffmann za czepiec
II nagroda – Bolesław Trzmiel za instrumenty muzyczne, Zdzisław Purchała za kompozycję rzeźbiarską, Halina Bury za koronkę, Grzegorz Król za rzeźbę i Daniela Mońka za całokształt.
III nagroda – Maria i Czesław Hinc za plecionkarstwo, Zofia Siekiera za pająka.
14 wyróżnień – Otylia Madanowska za haft, Zdzisław Bziukiewicz za kierc, Marta Błahuszewska za tkactwo, Zofia Samul za kierc, Irena Simon za kraszanki, Gertruda Kleman za kraszanki, Teresa i Agnieszka Sobota za kraszanki, Barbara Herok za kraszanki, Stefania Borkowska i Helena Miazek za wycinanki i oklejane wycinankami wydmuszki, Czesława Lewandowska za fartuch do stroju, Włodzimierz Ostoja-Lniski i Agnieszka Górkiewicz i Janinia Jarosz-Walczakowa za obraz na szkle
2006
III Ogólnopolski Konkurs Sztuki Ludowej Pędzlem i dłutem
63 twórców, 225 prac
dziedziny: malarstwo i rzeźba w drewnie
Nagrody:
Grand Prix Prezydenta Miasta Częstochowy – Eugeniusz Węgiełek i Andrzej Wojtczak
malarstwo ludowe – I nagroda – Józef Chełmowski; II nagroda – Norbert Gliński, Wiktor Chrzanowski; wyróżnienia – Anna Bogucka i Włodzimierz Ostoja-Lniski
rzeźba ludowa – I nagroda – Jan Kowalczyk, Piotr Woliński; II nagroda – Jan Szymański; III nagroda – Antoni Kamiński; pięć wyróżnień – Henryk Tarka, Józef Walczak, Stanisław Szymczyk, Jerzy Żandarowski oraz Grzegorz Król
malarstwo nieprofesjonalne – I nagroda – Honorata Fułczyńska; wyróżnienie – Wojciech Nagórski rzeźba nieprofesjonalna – II nagroda – Leszek Korzekwa i Wojciech Nagórski.
Nagroda dodatkowa – Leszek Baczkowski
2009
IV Europejski Konkurs Sztuki Ludowej Z nitki i z gliny
125 uczestników – 68 z Polski, 28 z Ukrainy, 18 z Litwy, 9 z Czech i 2 ze Słowacji; 533 prac (160 z gliny i 373 z nitki)
dziedziny: garncarstwo, rzeźba w glinie, tkactwo, krawiectwo strojów, haft, koronka
Nagrody
Grand Prix ufundowane przez Prezydenta Miasta Częstochowy – Beata Legierska za koronki koniakowskie, Jarosław Rodak za zestaw naczyń glinianych
I nagroda – Teresa Pryzmont, Jana Juřicová, Stanisława Kowalewska
II nagroda – Vytautas Valiušis, Marija Danilatienė, Natalija Czorna, Ĺubomír Hoĺma
III nagroda – Bogumił Wójcik, Sergij Nykonowicz, Eugenia Wieczorek, Czesława Lewandowska . 10 wyróżnień – Genowefie Miazek, Jan Konopczyński, Elżbieta Klimczak, Stanisława Suchecka , Orest Lucyszunow, Rita Puidokienė, Bronisława Maksymiuk, Filomena Krupowicz, Rita Budrevičienė, Marjana Kudlyk
6 dodatkowych nagród – Andrzej Boberek, Józef Borys, Anna i Rajmund Kicmanowie, Marta Mysiuk, Marianna Pawłowska, Stanisława Wojna
2012
V Konkurs Sztuki Ludowej Wycinanki niezaplanowane…
51 artystów z Polski i Izraela, 340 prac
dziedzina: wycinanki tradycyjne
Nagrody:
I nagroda –Kazimiera Balcerzak, Maria Chrostek, Maria Ciechańska, Marta Gołąb
II nagroda – Wiesława Bogdańska, Stanisława Dawid, Monika Krajewska, Genowefa Pabich
III nagroda – Stefania Borkowska, Bożena Dulnikiewicz, Dorota Kędzior, Karolina Lenda, Roman Prószyński, Katarzyna Reszpondek, Maria Stachnal, Zofia Tomeczek, Maria Zaręba
2015
VI Konkurs Sztuki Ludowej Z tradycji wzięte, na nowo wycięte…
78 twórców, 378 prac
dziedziny – wycinanki tradycyjne i inspirowane
Nagrody:
Grand Prix – Dorota Kędzior
I nagroda – Anna Marczak
II nagroda – Monika Krajewska
III nagroda – Agata Seweryn
8 wyróżnień – Mark Maksimovich, Ilona Kotaszewska, Wiesława Wojda, Kazimiera Balcerzak, Konrad Świtała, Stefania Borkowska, Lucyna Kozłowska, Zofia Tomeczek.
5 nagród dodatkowych – Małgorzata Belkiewicz, Wiesława Bogdańska; Marek Wacław Judycki, Mirosława Stefaniak, Ewa Wrożyna
2018
VII Konkurs Sztuki Ludowej Ażurowe piękno. W świecie koronki i wycinanki
91 twórców, 235 prac
dziedziny: wycinanki i koronki tradycyjne i inspirowane
Nagrody:
wycinanka-inspiracja – I nagroda – Lucyna Kozłowska, II nagroda – Ewa Wrożyna, III nagroda – Maria Belica, wyróżnienia – Halina Maria Siąkajło, Bożena Wyganowska, Karolina Lubaszko
wycinanka-tradycja – I nagroda –Wiesława Bogdańska, II nagroda – Joanna Bzdyl, III nagroda – Janina Boroś, wyróżnienia – dla Genowefa Pabich.
koronka-inspiracja – II nagroda – Weronika Galdamez Muñoz, Beaty Legierskiej
koronka-tradycja – I nagroda – Czesława Gałązka, II nagroda – Eugenia Wieczorek i Dorota Cieślar, III nagroda – Zofia Kaliszuk, wyróżnienia – Stanisława Kowalska, Beata Jarema, Jolanta Szarłowicz, Małgorzata Grochola.
Nagroda Prezydenta Miasta Częstochowy – Magdalena Cięciwa
nagrody specjalne – Aleksander Dutkiewicz, Kaziemiera Balcerzak, Weronika Baśnik-Żmijewska, Lucyna Bytow, Maria Ciechańska, Barbara Toffel, Zofia Tomeczek
Tekst na podstawie artykułu Agnieszki Ciuk-Koćwin, Historia Konkursów Sztuki Ludowej w Muzeum Częstochowskim [w:] „Rocznik Muzeum Częstochowskiego” 2018.